نانوذرات نقره تهدیدی برای زیست‌بوم‌ها

دانشمندان دریافته‌اند نانوذرات نقره که در محصولات مصرفی مختلفی استفاده می شوند، موجب کاهش یک سومی زیست توده گیاهان و میکروب‌ها تنها پس از گذشت پنج روز می شوند. اگرچه یافته‌های اخیر که توسط تیمی از دانشگاه دوک انجام شده نتایجی مقدماتی محسوب می شوند، اما دانشمندان معتقدند نتایج حاصله بسیاری از اثرات ناشناخته نانوذرات نقره بر محیط زیست را آشکار کرده‌اند.

نانوذرات نقره در بسیاری از پارچه‌ها، پوشاک، اسباب بازی‌ها، لوازم نوزاد، مواد ضد عفونی کننده و حتی خمیردندان‌ها استفاده می شوند. به گفته "بنجامین کولمن" از دپارتمان زیست شناسی دانشگاه دوک، دامنه اثرات نانوذرات نقره تاکنون به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. این در شرایطی است که استفاده از آنها در دامنه وسیعی از محصولات مصرفی رایج بوده زیرا توانایی کشتن باکتری‌هایی که موجب ایجاد بوهای نامطبوع می شوند را دارند. نانوذرات نقره مکانیزم‌های مختلفی را برای نابودی و آسیب رساندن به DNAمیکروبی بدون آسیب رساندن به سلول‌های انسان به کار می برند.

نانوذرات نقره از طریق تصفیه خانه‌های فاضلاب‌ وارد محیط زیست می شوند. این عناصر فیلتر نشده و در نهایت به صورت کود حاصل از لجن فاضلاب وارد محیط زیست می شوند. به گفته کولمن، مقایسه کردن نتایج مطالعه اخیر با شرایط زیست بوم‌ها دشوار است. تنوع موجودات زنده و در معرض غلظت‌های کم قرار گرفتن از جمله عوامل موثر در این زمینه هستند.

با این وجود، دانشمندان شیوه‌ای را برای ارزیابی اثرات نانوذرات نقره یافته‌اند. آنها از ساختارهای کوچکی به نام "Mesocosms" متشکل از گیاهان و میکروارگانیزم‌های مختلف استفاده کرده تا به شبیه سازی محیط زیست بپردازند. سپس پژوهشگران لجن حاوی نانوذرات نقره را در برخی از Mesocosms به کار برده و زیست توده آنها را با نمونه‌های عادی مقایسه کرده‌اند. بر همین اساس، گونه‌هایی مانند چمن معمولی کاهش زیست توده خود به میزان 32 درصد را تجربه کرده‌اند. این در شرایطی است که نه تنها گیاهان تحت تاثیر نانوذرات نقره قرار گرفته، بلکه آنزیم میکروب‌ها نیز کاهش داشته‌اند.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که نانوذرات نقره موجود در مواد بازیافتی از لجن فاضلاب تاثیرات منفی قابل توجهی بر زیست بوم‌ها دارند که از آن جمله می توان به تغییرات در ترکیب جامعه میکروبی، کاهش در زیست توده و فعالیت آنزیم برون سلولی اشاره کرد. بر همین اساس، بررسی اثرات بلند مدت نانوذرات نقره و بررسی نانوذرات دیگر در دستور کار تیم دانشگاه دوک قرار گرفته است.

منبع: زیست نیوز